Heidegger [ 1889-1976]
- problem ‘bycia’
-> Sein
- czym jest ‘jest’?
- ‘Bycie i czas’ 1927 [ w Polsce dopiero w
latach 90 ]
-> Heidegger->
faszyzm był za mało radykalny.
- hermenautyka faktyczności
- źródłowym obszarem
filozofii nie jest sfera czystego myślenia ani mistyczniczności, nie też żadnym
aksjomatem-> należy wrócić do Arystotelesa -> źródłowym motywem filozofii
jest faktyczność życia.
Filozofia->
rozumiejące przebudzenie i pojmowanie
Filozofia nie może
wyrażać tego co źródłowe- narzuca pewne wymogi logiczne
Faktyczność –
dwuznaczność w języku niemieckim
Źródło filozofii
-> zaniepokojenie w własne istnienie.
- krytyka
zniekształceń naszego istnienia
- dotychczasowa
filozofia miała charakter bezosobowy- u Heideggera rzeczą filozofii musi być
sam filozofujący.->
obiektywność jest
ucieczką przed faktycznością
rola filozofii->
stworzenie nauki o faktycznym życiu
Źródłowe motywy
życia nie mają charakteru teoretyczno-naukowego
trudność: obszar
naszej źródłowości nie jest nam bezpośrednio dany, -> wynika to z naszego samowyobcowania. [ do mistrza Eckharta] –> lękamy się
samych siebie.- znajdujemy się w stanie nędzy
hermeneutyka faktyczności ma temu przeciwdziałać- ma doprowadzić
faktyczne istnienie do rozumiejącego spojrzenia.
Faktyczne istnienie nie jest przejrzyste -> jest mroczne,
trudne do ujęcia
Filozofia nie może
mieć charakteru teologicznego [ jak u Kierkegaarda] jak i być tylko naukowa.
-> próba stworzenia nowej źródłowej nauki.
Heidegger wychodzi
poza sferę przedmiotową-> nasze
istnienie nie jest dla nas samych przedmiotem.
Heidegger odchodzi
od tradycji Absolutu [ konfrontacja z Heglem]
Świadectwem upadku
filozofii jest wiązanie jej z uwarunkowaniami czasu - zanik potrzeb
metafizycznych.-> filozofia ogranicza się do tego co empirycznie dane w
świecie.
Da-sein -> ‘byt-tu-ono’, byt-przytomny, istnienie, jestestwo
è
Pojęcie ani
ogólne ani konkretne-> pojęcia które nie mają gotowej treści
Nie jest możliwe ‘neutralne’
filozofowanie
[…] Podstawowe
sytuacje w których wyraża się całość życia.
Poznanie faktyczne doprowadzenie
do poznania siebie-> poznanie absolutne- faktyczne życie musi mieć charakter
zamknięty <- podstawowe, motywujące doświadczenie [ Kierkegaard]
Modelu faktyczności H. szukał w religijności pierwszych
chrześcijan [ św. Paweł, św. Augustyn]
Filozofia musi
pozostać a-teistyczna -> neutralność w sensie religijnym nie oznacza neutralności
jako takiej.
Faktyczność’->
nie jest pojęciem neutralny – typ określoności – pozór ogólności tej
faktyczności
- Heidegger całe życie
poszukiwał wiary, ale jej nie znalazł-> chce być Lutrem naszych czasów.
- H. rezygnuje z
poznania o charakterze teoretycznej -> destrukcja
dotychczasowej filozofii [ inspiracja dla Derridy] ->skupienie się na
własnym wnętrzu.-> zerwanie z tradycją mówienia o człowieku z formie
przedmiotowa [ od Platona]
Fenomenologia Husserla
-> świadomość jest przedmiotem wszystkiego
Doświadczenie->
punkt wyjścia i cel filozofii
Hegel->
metafizyczna wizja filozofii-> Absolut w sposób kolisty udostępniał się
samemu sobie, powracając do swojego punktu wyjścia za pomocą pojęć i środków.
Heidegger-> nowy
sens filozofii [ sens źródłowy [
związek z Platonem]]
H. -> Podstawa filozofii->
faktyczne doświadczenie życiowe
Heidegger pogardza
poznaniem -> zwrócenie się się ku światu uważa za coś zgubnego-> rzeczą filozofii powinien być przede wszystkim
filozofujący. -> Rezygnacja ze świata i z rozumu
Dilthey - wpływ na
Heideggera -> obaj szukają dostępu do faktycznego życia.- odchodzą od
filozofii metafizycznej, chcą analizować to, co jest nam dane.
H. -> Diltheyowi
nie udało się ujęcie życia w sposób źródłowy
D.-> kruchość człowieka
-> wielość ideologii
H. -> nędza
zwykłego sposobu życia- potrzeba
radykalizmu
Heidegger –> Fenomenologia
jest drogą nie kierunkiem filozoficznym – Fenomenologia nie jest nauką
bezzałożeniową – Husserl nie dociera do źródeł-> postać platonizmu.
Husserl-> sytuacja
źródłowa jest to wiadomość odniesiona do swoich przedmiotów-> dla Heideggera
jest to założenie, które chce wyjaśnić co się dzieje w obrębie naszej
świadomości natomiast nie podjął problemu bycia.
Husserl -> Być = być
przedmiotem świadomości -> Husserl nie podejmuje problemu bycia- nie pyta
jak jest możliwa sama obecność –> nie dociera do źródła.
Heidegger->
trzeba wykroczyć poza perspektywę świadomości, by dotrzeć do źródła.-> radykalizacja filozofii transcendenlanej
-> odejść od zajmowania się ‘bytem’ a skupienie się na ‘byciu’
swoistość człowieka
-> Rozumienie bycia
Da-sein -> byt, który rozumie , co to znaczy byt. [ ale nie
rozumiemy naszego rozumienia]
***
Czym jest ‘jest’?
-> trzeba doświadczyć pytania o ‘bycie’-> trwoga
Trwoga ->
podstawowy nastrój -> otwiera nas źródłowo na świat.
Szczególny sposób
bycia -> Zrozumienie bycia jest dostępne tylko dla kogoś kto dąży do
zrozumienia bycia.
My, ludzie
współcześni mamy pewne kłopoty – rola filozofii to odpowiedzenie na te kłopoty
Podmiotem filozofowania
nie jest abstrakcyjny podmiot [ jak w filozofii nowożytnej] tylko istota znajdująca
się w świecie będąca w relacji z podobnymi do siebie w obrębie pewnego kręgu
kulturowego.
Istota-> rozumienie bycia
Problem bycia wiąże
się z naszą skończonością
Rozumienie bycia ->
transecendentalny warunek bycia człowiekiem.
Wydobycie sensu istoty
danego bycia
Analiza jest
przedmiotem egzystencji a nie egzystencja przedmiotem analizy.
Da-sein jest zakorzenione w świecie / usytuowane w kulturze->
Da-sein jest każdy z nas jako istota przytomna i zdolna do wykonywania refleksji
na temat istnienia. [ wyłączając dzieci i ludy pierwotne]-> ‘jestestwo’ tyczy się tylko ludzi.
Doświadczenia kulturowe- podstawy filozofowania [ zachodnie Dasein]
Filozofia musi
posiadać kulturowe zaplecze.
Zrozumieć zrozumienie
bycia
Specyficzne zaangażowanie
niepraktyczne w egzystowaniu -> pomijanie praktycznej wagi różnorakich aspektów
naszej skończoności istotnej z potocznego punktu widzenia.
Dzięki Dasein
wszyscy jesteśmy włączenie w tradycje
metafizyczną.
Dasein z założenia jest bytem
skończonym.
Heidegger-> nowe środki
pojęciowe -> nawiązanie do języka potocznego.<- nowatorski język
filozoficzny.
Wczesny Heidegger->
dostęp do naszego sein mamy za pośrednictwem Dasen -> to, że mamy dostęp do
bytu wynika, że rzucamy ze swojej strony światło bycia na wszelkie byty, które
umożliwia nam to że te byty są nam jakoś dostępne.
Późny Heidegger->
poprzez Sein mamy dostęp do nas jako Dasein ->
‘ stanie w prześwicie
bycia’
ODWRÓCENIE - inna perspektywa
Idea innego początku
myślenia
‘ Bycie i Czas’
-> Filozofia= metafizyka
Lata 30 -> żaden
byt nie jest miarodajny dla bycia -> Czy jest możliwe myślenie samego bycia
nie wychodząc od bytu? -> dążenie do początków -> powrót do presokratyków.
Byt nie jest nam
dany-> ktoś kto próbuje dążyć do początków istnienie nie może odwoływać się do
żadnych faktów bytu jako bytu.-> uwolnienie od metafizycznego podejścia do
świata-> rozstanie z metafizyczną tradycją, pożegnać się z nią [ nie jak u
Hegla]- musimy wrócić w podłoże na którym metafizyka leży, lecz go nie pamięta.->
próba powrotu do mitu.-> uprawomocnienie
mitu [nieopogański zwrot]
Heidegger->
czynienie się zrozumiałym jest samobójstwem dla filozofii.
Nowe myślenie —ani nie
teoretyczne ani nie praktyczne -> filozofia dąży do teoretyzowania- skąd
sama potrzeba spekulacji?
Filozofia w danej
nam postaci była odpowiedzią na kryzys religijno-mityczny, Heidegger dostrzega
,ze metafizyka się wyczerpała -> odnawianie starych koncepcji ->< filozofia się degeneruje
Myślenie przestaje
być naszym własnym dziełem-> Myślenie z bycia, a nie myślenie ‘o byciu’- myślenie
poza wszelkim myśleniem dyskursywnym.
Dzieje bycia ->
koniec epoki metafizycznej -> nowy sens bycia.
Nauka i technika = potomstwo metafizyki
Da-sein->
jawno-bycie
Nasza epoka – epoka przejścia
od metafizyki do myślenia dziejów bycia.
Współczesny człowiek
- zwierze w duchowym upadku.
Dotychczasowa filozofia
= Ontoteologia
Koniec metafizyki
nie oznacza końca filozofii
‘List o humanizmie’ myślenie
przyszłościowe nie jest już filozofią bo myśli bardziej źródłowo niż sama
metafizyka
è
Heidegger
nie zniechęca do metafizyki, ale sama metafizyka nie jest dla niego
wystarczająca.
****************
Martin Heidegger
czym jest ' jest'?
hermeneutyka faktyczności
do tej pory filozofia zajmowała się absolutem
Heidegger jako pierwszy - zainteresował się naszym faktycznym istnieniem
za pomocą fenomenologii cofnąć się do źródła
źródłowy obszar dla Heideggera: cofnąć się do metafizyki Arystotelesa,-> FAKTYCZNOŚĆ ŻYCIA
- geneza filozofii -> potrzeba pełni życia
sens słowa faktyczność - opozycja do tego co logiczne
Fichte faktyczność- spotkanie z brutalną rzeczywistością z którą
dotychczasowa filozofia szukała logiczności[ czegoś trwałego]
źródło filozofii zaniepokojenie o nasze własne istnienie
poddać się
rola filozofii- nauka o praktycznym życiu
źródłowy sens ścisłości - filozofia wyznacza
myślenie filozoficzne jest bardziej ścisłe niż myślenie matematyków
filozofia tez nie powinna być teologiczna
doprowadzenie do poznania siebie
stworzyć zwiazki określeń odnoszących się do naszej osobowości
faktyczne życie nie ma charakteru
nowa filozofia: ontologia radykalna [ która ma charakter fenomenologiczny]
źródłowe metody filozofowania
zaniepokojenie o własne istnienie
życie staje na miejscu bytu
nie chce przechodzić na
nie jest transcendentalista ani
przemienić siebie
samowystarczalność własnego życia- źródło
Heidegger chciał być lutrem swoich czasów
bez teologicznego nigdy nie wkroczyłbym na ścieżkę myślenia'
to co czyni nasza dusze
Problem bycia i czasu
- fakt przezywania przez nas kłopotów
rola filozofii; odpowiedzenie na te kłopoty
pytanie o istnienie świata jest bez sensu
jesteśmy istotami skończonymi
ale nie znamy swojej skończoności
nasza istota: rozumienie bycia
istota nieskończona nie rozumie bycia
jesteśmy istotami skończonymi
źródło naszej niezwykłości jest to,ze jesteśmy istotami skończonymi
rozumienie bycia
jestestwo- rozumienie bycia [?]]
jestestwo- człowiek o ile rozumie sens bycia
analiza egzystencjalna - sposób bycia tego kto ja przeprowadza [[ osobowość??]]
*********************************
Heidegger Bycie i czas #1-#5
Wstęp
Heidegger-> odrzucenie dotychczasowej definicji bycia
Carl Braig [inspiracja]
Ontoteologia
Wczesny Heidegger -> ontologia jest możliwa tylko jako fenomenologia [ nauka o byciu bytu]
Istota jestestwa jest jego egzystencją tj bycie w sposób różnorakiego ‘podejmowania’ swego bycia , przy czym takie podstawowe odniesienie się do bycia to rozumienie bycia : 'jestestwo bedąc rozumie swoje jest’
Czy filzoofia egzystencji wyklucza filozofie istnienia? Heidegger: tak
Wszelkie jest jest pierwotnie jestestwem w jestestwie . dopiero wtórnie można mówic o istnieniu lub realności bytow odmiennych od jestestwa.
Bycie w ogole nie ‘jest’ poniewaz ono to wlasnie owo ‘ jest’ jest-estwa. Dlatego rozumienie bycia – bycie jestestwa- to już bycie
Dlatego,ze jestestwo transcenduje , a wiec jest-w-swiecie , może się ono odnosić do poszczególnych bytow,miedzy innymi do samego siebie.
Podstawowa struktura jestestwa-> bycie-w-swiecie
Troska jest ‘byciem ‘ jestestwa tj. jego zasadniczym ‘ukonsstytuowaniem’
Każdy z egzystencjalistów [ tj momentów określających ontologiczny wymiar jestestwa, może być jednym z dwóch modli bycia jestestwa- być własnie lub być nie-wlasciwie.
Czasowość-> sens bycia jestestwa
Czasowosc- 3 ekstazy-> byłośc, wspolczesnośc, przyszlośc
Bycie ku śmierci
Sens-> egzystencja jestestwa
Jestestwo -> skonczona podmiotowowscia transcendentalna.
Zdaniem Heideggera nie każdy byt miesci się w tym horyzoncie wytwarzania i obecności. Rtp wlasie jestestwa nie można okreslic przez istote i istnieneie.
Ontologia nie zajmuje się istnieniem,lecz byciem. Wiąże się z tym dążenie, by dotrzeć do głębokiego fundamentu bytu.ontologia ma być ontologią fundamentalną.
Arystoteles-> ‘ bycie’ to pojecie najbardziej ogólne i najbardziej puste.
‘bycie jest pojęciem najogólniejszym -> ‘bycie nie wyznacza najwyższego regionu bytu , gdyż byt ów jest pojęciowo wyartykułowany za pomocą gatunku i rodzaju.
Bycie jest czyms innym od bytu
Bycie jest pojęciem oczywistym
[ powszechna zrozumialosc ukazuje jedynie niezrozumiałość ]
Powtórzyć pytanie o sens bycia-> dostatecznie opracować najpierw spososb stawiania pytania
Sens bycia musi być nam już w pewnien sposósb dostępny
Lecz nie znamy horyzontu, w którym moglibyśmy ten sens uchwycić i utrwalić
Bycie bytu samo nie’ jest’ bytem
Nie okreslac pochodzenia bytu jako bytu przez sprowadzenie go do innego bytu, tak jakby bycie miało charakter jakiegoś możliwego bytu.
Skoro bycia stanowi to, o co pytanie pyta , a ‘bycie’ znaczy ‘bycie bytu’, wiec tym czego zapytywanie dotyczy w pytaniu o bycie, okazuje się sam byt.
W którym bycie powinnismy odczytac sens bycia?
Jestestwo -> byt, którym zawsze sami jestemy, i którego bycie ma , miedy innymi możliwość zapytania.
Opracować pytania o bycie-> uczynic przejrzystym
pewnien byt- pytającego – w jego byciu
Trzeba okreslic wpierw byt w jego byciu , by potem dopiero na tym gruncie stawiac pyatnie o bycie - czyz nie jest to bledne kolo ?
Heidegger -> pytanie o sens bycia nie zawiera błędnego koła, lecz raczej godne uwagi ‘ odniesienie wstecz i wprzod’ tego o co pyatnie pyta [ bycia] do zapytywnaia jego modus bycia pewnego bytu.
Bycie zawsze jest bytem jakiegoś bytu.Właściwy ‘ ruch’ nauk występuje w toku mniej lub bardziej radykalnej i dla siebie nieprzejrzystej rewizji podstawowych pojęć.-> poziom jakiejś nauki określa się przez to, jak dalece dopuszcza ona kryzys swych pojęć podstawowych.
Logika -> pewnienn przypadkowo ukształtowany stan jakiejś nauki bada co do jej ‘metody’
A naukom pozytywnym udostepnia uzyskanie struktury w postaci przejrzystych wskazówek do stawiania pytan.
Ontologia w sensie najszerszym sama wymaga jeszcze jakiejś przewodniej idei.
‘ co wlasciwie mamy na myśli mowiac bycie?
Nauke w ogole można okreslic jako calosc kontekstu uzasadnienia
Naukom jako zachowaniom człowieka przysługuje sposób bycia tego bytu [ człowieka]. Byt ten ujmujemy terminologicznie jako jestestwo.
Jestestwo -> byt , ktory wystepuje posrod innego bytu- wyroznia je ontycznie,ze temu bytowi w jego byciu chodzi o samo bycie.- jestestwo w swoim byciu odnosi się do samego bycia.
Rozumienie bycia samo jest określeniem bycia jestestwa.
Samo to bycie , do którego jestestwo może się tak czy owak odnieść i do którego zawsze jakoś się odnosi , nazywamy egzystencją.
Jestestwo rozumie samo siebie zawsze na podstawie swej egzystencji , własnej możliwości bycia, lub niebycia samym sobą.
Tylko przez samo egzystowanie można uporac się z kwestia egzystencji.
Kwestia egzystencji jest ontyczna’ sprawa’ jestestwa.
co konstytuuje egzystencje? kontekst owych struktur nazwijmy egzystencjalnoscia. Jej analityka ma charakter rozumienia egzystencjalnego , nie zas egzystencyjnego.
Egzystencjalnośc-> ukonstytuowanie bycia bytu, który egzystuje
Nauki są sposobami bycia jestestwa , dzięki którym odnosi się ono takzee do bytu , którym samo być nie musi.
Ontologię , które tematyzują byt o charakterze bycia odmiennym niż charakter jestestwa , funkcjonuje zatem i motywuje ontyczna strukturę samego jestestwa, obejmujaca sobą okreslona postac przedontologicznego rozumienia bycia.
Dlatego ontologii fundamentalnej,z której dopiero wszystkie inne mogą się wywodzić , trzeba poszukiwac w egzystencjalnej analizie jestestwa.
Jestestwo - wieloraki pryzmat wobec wszelkiego innego bytu
Pryzmat ontyczny -> bycie tego bytu określa egzystencja
Pryzmat ontologiczny -> jestestwo ze względu na okreslajacy je charakter egzystencji samo w sobie jest ‘ontologiczne’
Pryzmat jestestwa jako ontyczno-ontologicznego warunku możliwości wszelkich ontologii.
Pytanie o bycie -> radykalizacja przyslugujacej samemu jestestwu istotowej tendencji bycia , radykalizacja przedontologicznego rozumienia bycia.
Ontycznie rzecz biorac , jestestwo nie jest nam tylko bliskie – to wręcz my sami nim jesteśmy. Pomimo to [ albo może wlasnie dlatego] jest ono ontologicznie najdalsze.
Ontyczno-ontologiczny pryzmat jestestwa stanowi podstawe tego,ze przezd jestestwem zakryte pozostaje specyficzne ukonstytuowanie bycia- rozumiane jako przysługujaca temu jestestwu skrutkura ‘kategorialna’ jest sama sobie ontologicznie ‘najblizsza’, ontologicznie najdalsze, ale przedontologicznie nieobecna.
Przez wgląd w podstawowe ukonstytuowanie powszedniości jestestwa wydobywa się wstępnie bycie tego bytu.
Jako sens bycia tego bytu , który zwiemy jestestwem ukazemy czasowość
Zrodlowa eksplikacja czasu jako horyzontu rozumienia bycia na podsatwie czasowowsci jako bycia jestestwa rozumiejacego bycie.
‘CZAS ‘ od dawien dawna funkcjonuje jako ontologiczne lub ontyczne kryterium naiwnego rozróżniania rozmawitych regionow bytu.. czas w sensie ‘bycia w czasie’ , funkcjonuje jako kryterium wyodrebneinia regionow bycia
Dlaczego czas ma tak szczególną funkcje ontologiczną?
W trafie wyeksplikowanym fenomienie czasu tkwi centralna problematyka wszelkiej ontologii.
Fundamentalnie ontologiczne zadanie interpretacji bycia jako takiego obejmuje opracowanie temporalności bycia.
Heidegger Czas Światoobrazu
Namysł to odwaga zakwestionowania przede wszystkim prawdy własnych założeń i przestrzeni własnych celów.
Do istotnych zjawisk nowożytności należy nauka
2. Technika maszynowa
3. zjawisko nowożytności -> proces przesuwania się sztuki w pole widzenia estetyki.
4. zjawisko nowożytne-> działanie ludzkie pojmowane jest i realizuje się jako kultura.
5. zjawisko nowożytności -> odbóstwanie [ odbóstwianie wcale nie wyklucza religijności]
Kultura -> urzeczywistnienie najwyższych wartości dzięki opiece nad najwyższymi dobrami człowieka
Skoro fizyka przybiera wyraźnie kształt matematyczny , znaczy to ; przez nią i dla niej zostaje w specjalny sposób ustanowione a priori jako już-znane.
[..]wszystkie nauki humanistyczne , a nawet wszystkie nauki o życiu, chcąc przestrzegać rygoru muszą być nieuchronnie nieścisłe.'
Stałe w zmienię konieczności jej przebiegu- jest prawo.
Eksperyment staje się możliwy dopiero tam, gdzie poznanie przyrody przekształciło się w badanie
Podstawą dla rozpoczęcia eksperymentu jest hipoteza jakiegoś prawa.
Procedura w naukach historycznych jak i w przyrodniczych zmierza do przedstawienia tego , co stale, i przekształcenia dziejów w przedmiot.
Nauka przyrodnicza czy humanistyczna dopiero wówczas osiąga należyty wygląd nauki, gdy możliwa staje się jej instytucjonalizacja.
Nauka nowożytna opiera się na projektach określonych dziedzin przedmiotowych i zarazem rozdrabnia w nich.
Projekt i rygor , procedura i eksploatacja , potrzeganie siebie nawzajem , składają się na istotę nowożytnej nauki, czynią ją badaniem.
Nauka jako badanie pojawia się dopiero wtedy , gdy bycia bytu poszukuje się w takiej przedmiotowości [ gdy prawda przekształca się w pewność przedstawienia.]
Nowożytność promuje subiektywizm i indywidualizm
Co to jest światoobraz? -> Obraz świata.
Ale co to znaczy świat? -> Świat wystepuje tutaj jako nazywanie bytu w całości.
Światoobraz byłby poniekąd podobizną bytu w całości
Światoobraz-> świat pojmowany jako obraz’. W tym ujęciu byt w całości bytuje dopiero i tylko o tyle, o ile postanawia go człowiek , który przedstawia dostarcza i wytwarza. Tam gdzie powstaje światoobraz , zapada istotna decyzja o bycie w całości.
Humanizm -> moralno-estetyczna antropologia
Światopogląd-> nazwa pozycji człowieka pośród bytu
Podstawowym procesem nowożytności jest podbój świata obrazu
Odróżnienie eksploatacji od eksploatacji
Eksploatacja -> w badaniu jest określonym ukształtowaniem i organizacją tego, co systematyczne , przy czym w takim wzajemnym związku , to co systematyczne określa zarazem organizacje
Dopiero dzięki Descartes' owi realizm jest w stanie dowieść realności zewnętrznego świata i ocenić byt w sobie
[ NIESKOŃCZONE JA U FICHTEGO ]
Metafizyczne zadanie Kartezjusza -> dać metafizyczną podstawę wyzwoleniu człowieka ku wolności jako pewnemu siebie samego określeniu.
Myślenie jest przedstawieniem , przedstawiającym stosunkiem do przedstawionego [ idea jako perceptio]
Przed-stawienie jest po-stepującym opanowanym u-przed-miotowieniem
Być podmiotem – znamię człowieka jako istoty myśląco- przedstawiającej
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz