Deleuze (ur. 18 stycznia 1925 w Paryżu, zm. 4 listopada 1995 w Paryżu)
logika wielości, filozofię stawania ,filozofie zdarzenia, jednostkowości
inspiracje: psychoanaliza , markizem , językoznawstwo
diagnoza współczesnej rzeczywistości
nie tworzy on własnej teorii-> wielu współczesnych filozof rezygnuje z tworzenia własnych teorii
tematyka różnicy
ZAINTERESOWANIE INNOŚCIĄ
zainteresowani Innością ->szczególnie post-modernizm
DELEUZE FILOZOF INDYWIDUALISTÓW
kiedyś inność była przyczyną agresji, obecnie po doświadczeniach z XXw staramy się zapobiegać takim działaniom -> NIE WYKLUCZAJMY ODRAZU TEGO CO INNE
jednak różnica w nieporozumieniu jest czymś zasadniczo rożnym, niż to, co potocznie jawi się jako rożne [ nie chodzi u o różnicę kulturowe ]
jego filozofia inspiruje zarówno sztukę jak i naukę
poszukiwanie nowych środków wyrazu
atrakcyjność myśli
uwolnienie życia od tego wszytskiego co je wiezie
oczekiwanie przełomu
zmiana sposobu myślenia
rozpaczliwe szukanie nowych środków wyrazu
filozofia ma ważną role: nie może się zamykać na własną istotę, świat zewnętrzny wymaga tego by filozofia powinna objąć by dojść do tego co rzeczywiście decyduje o naszej aktualnej sytuacji
Banalności zaoferowanej nam możliwości życia / podobnie Adorno/
chce wzbudzić pragnienie oporu wobec teraźniejszości
nie formułuje tylko diagnozę
wskazuje na pewne zmiany to co jest
krytyk dotychczasowej filozofii
nie nadużywa słowa 'metafizyka' które było stosowane po Heideggerze
nie chce przekraczać filozofii
klasyczna tradycji filozofowania,
D*-> po prostu jest metafizykiem
co to jest filozofa?
śmierć metafizyki lub przekraczanie filozofii nigdy nie były dla nas problemem-> jest to bełkotna gadanina.
Deleuze nazywa dotychczasowa filozofię jako filozofie przedstawienia. nie precyzuje tego terminu.
możemy domyślać się ,ze chodziło o to by zauważyć, że dotychczas filozofia ograniczała swoje poznanie do tego co nam się przedstawia- banalność dotychczasowej filozofii.
Deleuze należny do tradycji filozofii nietzscheańskiej
mierzy się z tym co wydaje się przeciwstawiać myśli
różnica to jest cos co siew myśli przeciwstawia w tym znaczeniu, że o różnicy nie jesteśmy w stanie myśleć.
Deleuze w swoich pracach przedstawiania dogmatyczne obrazy myśli, społeczna infantylność relacyjnych poszczególnych postaci myślenia filozoficznego.
dyskursy filozoficzne pozostają w związku z despotą , cieniem despotyzmu, imperializmem
jakie problemy są istotne a jakie nie?
iluzje dotychczasowego opisania filozofii
nie rozwija tego
tylko wytycza błędy filozofii
anty-platonizm
filozof -> istota która dąży wzwyż, wychodzi z jakiś , wnosi się i tym samym oczyszcza. tam moralność , ideał estetyczny i mydli ssą ze sobą jak najściślej powiązane.
działalność filozofa to wnoszenie się
Deleuze nie chce wiązać filozofii z transcendencją.
wcześniej odwoływano się do Świata Idei
rozum nie jest neutralny
rozum- cos podejrzanego [ Nietzsche]
rozum nie jest neutralny- nie dostrzegli tego dotychczasowi krytycy rozumu
nie dostrzegli tego dotychczasowi krytycy rozumu -> krytykując rozum odwołują się do rozumu.
POJĘCIE ROZUMU traktuje tak samo u wszystkich ludzi
nie ma miejsc na subiektywność
sensus communis
nie możemy ufać myślom
obraz myśli sprzyja banalności myślenia
konsekwencja tego jest pozostawanie w sferze podstaw:
RACJONALIZM JEST CZYMŚ IRRACJONALNYM -> filozofia immanencji [ Deleze, Spinoza]
nie zaneguje tym rozumu
właściwa filozofia powinna nie tyle przypisywać sobie fikcyjne możliwości myślenia z punktu widzenia transcendencji -> -> filozofia immanencji [ Deleuze, Spinoza]
nie zmniejsza roli filozofii
swojej filozofii przypisuje : ujęcie dynamiki stawania odchodząc od wzroku myślenia substancjalnego
myślenie substancjalne -> czym jest byt?
Stawanie, o którym mówi Deleuze okazuje się dla niego czymś bardziej fundamentalnym niż stawanie w jakim mamy do czynienia wobec świata który jest sam empirycznie dany.
-> PODOBIEŃSTWO DO BERGSONA ///////////////////// [ on tez odwołuje się do doświadczenia wyższego rzędu bez empirii -> INTUICJA !!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!!
immanencja nie jest to wcale nic jednoznaczna ze sfera świata w potocznym jej ujmowaniu
Deleuze - immanencja-> odrzucenie przekonania o hierarchicznej naturze rzeczywistości
nie dążyć do obcowania [nie] poprzez filozofowanie z transcendencja
I. NOWA POSTAĆ MYŚLENIA
Deleuze proponuje myślenie , które nie ma żadnego obrazu -> wyrażać to poprzez TWÓRCZOŚĆ-> tworzenie nowych problemów.
za Foucaultem: myśleć to eksperymentować/ problematyzować
twórczy charakter mydlenia ma się wyrażać w gwałcie i przemocy na dotychczasowych sposobach myślenia - myślenia poszukiwania fundamentu
MYŚL NOMADYCZNA -> myśl wolna od jakichkolwiek., stereotypów, mechanizmów które z góry regulowały przebieg procesów myślowych.
myślenie które proponuje Deleuze nie ma gwarancji rozwiązania problemu
proponowane prze Deleuza myślenie ma charakter przygodny/ istnieje tam coś czego z góry nie da się przewidzieć.
oddać się w myślową podroż.
możliwe stanie się a gruncie pomyślenia różnicy , która do tej pory zawsze była redukowalna
różnica-> to co się absolutnie rożni od myśli
realne stanie się, myślenie o różnicy samej w sobie
Deleuze- filozoficzny strumień świadomości
[ joyce + niandra]
[ mówić ze swojego wnętrza o filozofii Deleuze’a]
do tego co jest naprawdę twórcze nie mamy dostępu poprzez relacje pośrednie -sztuka
FILOZOFIA DELEUEZA JEST PODOBNA DO SZTUKI
[przedmowa do Różnicy i powtórzenia] -> nowoczesne dzieło sztuki zmierza do spełnienia warunków odnosnie różnicy
DELEUZE -FILOZOFIA RÓŻNICY
Różnica/ Powtórzenie- podstawowe kategorie
różnica jest literalnie nieeksplikowana, dlatego gdy siebie eksplikuje to zmierza do anulowania siebie w systemie w którym się znajduje.
odwołuje się do METAFIZYCZNEJ INTUICJI
byt jest różnicą -> chcemy myśleć różnicę sama w sobie i stosunek tego co rożne do tego co rożne, niezależnie form przedstawienia [ nawiązanie go BERGSONA]
czy można a świadomie sterować procesem myślenia jak próbuje robić Deleuze?
Deleuze: co to znaczy myśleć? [ innowacyjne pytanie w filozofii]
myśl filozoficzna wcześniej nie była wolna od fizycznych instancji
myśl nomadyczna nie powołuje się na żaden istniejący podmiot myślący..
wszystko musiałoby ssie zmienić żeby jego filozofia pełniła model filozofii powszechnej
podjęcie myślenia akategorialnego
LOGIKA SENSU
nowy kształtu istnienia
filozof= twórca
przeciw-filozofia
nić porozumienia z przyszłym pokoleniem
II. PROBLEM BADAN TRANSCENDENTALNEJ GENEZY [ Michal Herer]
D interesował się tematyką przyrodniczą
zadaniem filozofii było dotrzeć do tego, co decyduje o genezie realnych konkretnych zjawisk -> uchwycenie sensu poszczególnych stanów rzeczy z którymi mamy do czynienia w obszarze doświadczenia.
Deleuze zajmuje się w swoich badaniach czym konkretnym , skończonym- nigdy nie odnosi sie do obiektów nieskończonych.
rozważania Deleuza prezentują się w sposób skromny:
początkowo D. jest filozofem przyrody-> interesuje go głownie sfera nauk fizycznych
przedmiotem jego zainteresowań są nauki empiryczne
przedmiot jego rozważań jest zakres badany przez nauki empiryczne
a formułowane w jego myśli problemy odnoszą się do tego co jest nam dane zmysłowo.
później: zwraca się ku problematyce społecznej
nie odwołuję się do żadnego transcendentnego fundamentu
nawiązuje do inspiracji kantowskiej
filozofia nie jest filozofia tego co wieczne
nie dotyka transcendencji
METAFIZYKA- PRÓBA KONTAKTU Z TRANSCENDENCJĄ
DELEZUE odrzuca metafizykę
Swoja płaszczyznę badan -> żywioł swojego myślenia -> płaszczyzna immanencji [ sfera nowoczesności- przeciwstawna transcendencji
immanencja nie jest immanentna czemuś-> immanencja ma być immanentna samej sobie [ wyraz nawiązania do Spinozy]
Deleuze czuje się filozofem bardzo klasycznym
wg Deleuza Pascal i Kierkegaard-> filozofowie, którzy nie troszczyli się o transcendentne istnienie Boga [ mimo ze Bóg miał znaczenie w ich filozofii]
Lukrecjusz Nietzsche -> wrodzy do nadnaturalności
Kant -> poddanie krytyce idee Boga
inspiracje chrześcijaństwem -> to, co nie może zostać pomyślne, a jednak powinno być pomyślne zostało już raz pomyślne, ponieważ Chrystus wcielił się jedyny raz by ?dokonać możliwości niemożliwego?
Deleuzowi chodzi o podkreślanie odrębności filozofii wobec wszelkich prób wychodzenia poza świat
filozofią . o odróżnieniu od bytu i religii odwołuję się wyłącznie do tego co jest nam dan , ale zachowuje nieskończoność.
w filozofii zawsze chodziło o cos nieskończonego -> jest immanencją sama w sobie
to do czego filozofia jest odniesiona posiada charakter absolutny, przekracza możliwość myślenia
'biegać po płaszczyźnie immanencji stoimy zawsze przed absolutnym doborem. płaszczyzny tej nie można myślowo ogarnąć -> chaos
filozofia zajmowała sie logosem -Deleuze natomiast odnosi sie do 'chaosu'
filozofia musi stworzyć jakieś pojęcia, by dojść do jakiś rezultatów.
pragniemy jedynie nieco porządku by uchronić się przed chaosem. nie ma nic bardziej bolesnego nic bardziej niepokojącego niż myślenie wymykające się samemu sobie
powinna otworzyć się na jakieś inne płaszczyzny immanencji , formy myślenia bez tego grozi powrót transcendencji,
rola myślenia religijnego. filozoficznego nigdy nie można przyjąć, ze jest on definitywnie dany w sposób ostateczny.
wyznaczenie nowych warstw płaszczyzny immanencji to zadanie współczesnej filozofii
->stworzenie nowego obrazu myślenia, inaczej filozofii może zostać zredukowana do religii.
Herer-> tam gdzie przeprowadza sie radykale eksperymenty, zawsze pojawia się niebezpieczeństwo i reakcja w postaci powrotu do najczęściej szczcie odpaswiana do jakiegoś terytorium
Derrida-> chcąc dekonstruować metafizyk, możemy ja jeszcze bardziej przekształcić?
III. TYP LEKTURY BĘDĄCY PRÓBA PRZEKŁADU KATEGORII DELEUZA W POJĘCIA KTÓRE SA NAM DOBRZE ZNANE.
rola filozofia jest krytyczny namysł nad osiągnieciami filozofów
LORENC: DELEAUZE FILOZOFIA RÓŻNICY
dlaczego te dwie kategorie: RÓŻNICA I POWTÓRZENIE maja być głównymi pojęciami filozoficznymi?
Deleuze -> byt jest różnicą
różnica sama w sobie, niezależnie od przedstawienia
różnica i przedstawienie mówią o jednym
nie odwołując się do jednego bytu
chodzi o cos co jest nierozdzielnie powiązane
chociaż nie może być sprowadzane do czegoś substancjalnego ani do jakiegoś procesu
są nierozdzielne [ różnica i powtórzenie]
różnica jest czymś źródłowym
natomiast powtórzenie jest z kolei czymś wyjątkowym
'za każdą rzeczą stoi różnica, za różnicą nie ma niczego i w tym znaczeniu jest ona źródłowa'
RÓŻNICA JEST CELEM DLA SAMEJ SIEBIE
dzięki różnicowaniu nie występuje ani jej przyrost ani ubytek/.
w swej istocie różnica jest przedmiotem afirmacji, samoafirmacja. natomiast w swej istocie afirmacja jest różnica
powtórzenie jest wszędzie -> dotyczy jednostkowości
'osobliwość ' wyjątkowość' -> coś co nie podlega wymianie. nie podlega zastąpieniu
powtórzenie jest możliwe na skutek cudu niż na mocy prawdy -> jego istnienie nie jest czymś koniecznym, raczej kwestionuje prawdę.
wymaga wyższej zasady
odsyła do jednostkowej moc, która z natury rożni się od ogólności.
jeśli jest możliwa to 'wbrew ogólności wbrew prawom natury-> siły które zapewniają powtórzenie w przedstawieniu mogą zostać określone jako negatywne.
przestawienie i powtórzenie możliwe było tylko w momencie zaistnienia innej duszy całkiem innej natury.
Lorenc: nie trudno zauważyć ,ze określenia 'różnicy' odnoszone były do Boga.
'różnicą jest tym przez co dane jest dane, zarazem tym co dane' [ skojarzenie z Bogiem i jego relacja do świata
Bóg tworzy świat
'różnica sama w sobie wyklucza stosunek rożnego do rożnego, który pozwalałby ja pomyśleć-> różnicą w sobie jest różnicujące się wewnętrznie wielością, której moment wielości i moment zróżnicowania zakładają się nawzajem i zgol nie da się ich odróżnić
jej niezróżnicowanie nie łączy się z jej nieokreślonością.
to jaki jest Bóg nigdy nie stanie jest jawne, dlatego ze to przekracza możliwości istnienia.
'różnica i powtórzenie-> w języku teologii [ wg L. ] ‘Bóg i jego działanie’
powtórzenie nie podlegało żadnym prawom. nie posiadało żadnej logiki a jednocześnie można o nim mówić wyłącznie w związku z jego rezultatami- w związku jaki mamy do czynienia w świecie, który jest nam dany.
wprowadzając idee Boga Delezue-> [Bog ] częściowo pożera to, co stworzył ustanawiając prawa przeciwne tworzeniu ponieważ tworzy wbrew tym prawom.
za sprawom powtórzenia różnica się nie zwiększa ani nie zmniejsza tylko różnicuje [ chrześcijańskie rozumienie Boga.]
powtórzenie - cos różnicujące różnice
Delezue- dzięki powtórzeniu różnica zostaje różnicą czyli czymś czego nigdy nie będzie można przedstawić.
dopóki różnica polega wymogom przedstawienia nie może być myślana sama w sobie-> odstęp dzielący Boga od świata jest znacznie większy niż nam się wydawali
prawdziwy filozoficzny początek, czyli różnica jest już sama w sobie powtórzeniem.-> zasięg możliwości naszego myślenia odnosi się jedynie do możliwości Bożego działania
samego Boga nie jesteśmy w stanie myśleć
Deleuze -> nie traktuje Różnicy jako fenomen- rozumie jak w sensie Kantowksim najbliższy fenomenowi noumen.
program genezy transcendentalnej wydaje się dużo bardziej zgodny z treściami judeochrześcijańskimi niż to,co było poszukiwane w dotychczasowej filozofii
Deleuze-> wszystko odsyła do Boga, wszystko z osobna, ale nie wszystko jako całość
główny przeciwnik Deleuze'a - Hegel
u Hegla różnica została zredukowana do sprzeczności
filozofia Hegla - filozofia przedstawienia-> pozwala wymknąć się afirmowanemu światu różnicy
myśl ma myśleć wbrew sobie
Hegel - panteizm
D > w sposób zasadniczy przeczy przedstawiać Boga jako różnicy [ co w żaden sposób nie pomniejsza bożej wszechmocy]
filozofia Delueza zajmuje się wyłącznie geneza tego co jest nam dane
zarazem nie zakłada, ze dane jest nam wszystko to, co istotne-> dopuszcza religie
Delezue nie zakłada istnienia ?? kreacji bytu która mogłaby buc usamodzielniona wobec tego co stworzone
Hegel podważa bożą wolność
D-> Bóg jako różnica jest prawdziwe transcendentny wobec świata
Deleuze w przeciwieństwie do Hegla nie absolutyzm zdolności rozumu do oddania sensu.
na miejscu heglowskiej idei rozumienia konieczności u Deleza pojawia sie idea poddania sie rozproszeniu
Deleuze przezwycięża podział Tomasza z Akwinu rozdział pomiędzy wiedze filozoficzna a wiedze teologiczną
Lorenc : pokazuje zbieżność filozofii Deleuze’a z ideami Kierkegaarda
zbieżność która polega na dystansie, który dzielił Boga i człowieka
Kierkegaard-> boga jest jednością, której nie da sie pojąć za pomocą pojęć
\Bog przerasta nas w sposób nieskończony. nie znaczy to jednak żeby myślnie na temat Boga miało być wygaszone, gdyż myśl jest w stanie myśleć wbrew sobie.
by sie to udało, podmiot musi utracić swa wewnętrzną jedność, która jest idea zwykłego sposobu myślenia i stać sie podmiotem niespójnym.
Różnica miedzy K a D- sprawa powtórzenia
K-> chodzi o to by z powtórzenia jako takiego uczynić cos nowego, wolności zadanie wolności
K -> zrezygnował z myślenia o tym co jest dam dane, znalwaz powtórzenie na dguncie religijnym
Delezue sytuuje się gdzieś pomiędzy Kierkegaardem a Heglem
koncepcja Deleuze'a ma pewna przewagę nad teologią-> udaje jej sie poradzić z bezsensem pewnych zdarzeń świata
teologia negatywna [ Derrida]
Lorenc pomija interpretacje filozofii Deleuza jako filozofii wydarzenia
nowe wrażenia boskiej realności.
WNIOSKI:
stara sie doszukać u innych filozofów zaczątków swojej własnej myśli
Deleuze o Nietzschem
podejrzliwość względem tradycji
samokrytycyzm
otwarty na naukę i sztukę
chce stworzyć pojęcia by filozoficznie opisać świat nauki
chce być zarazem filozofem przyrody i filozofem społecznym
powołuje sie na teorie naukowe
z drugiej strony jego filozofia całkowicie wykracza poza możliwości nauki
Delezue daje nam nadzieje an cos zasadniczo innego, lepszego ale nie dają sie opisać za pomocą narzędzi poznawczych
Deleuze jest filozofem nadziei w sensu arbitralnym
jego filozofia znajduje miejsce dla marzeń i dla pragnień których spełnienia nie obiecuje swiat rzeczywisty
zadne rozumowe argumenty nie są w stanie tej nadziei podważyć
intencja Deleueza jest usunięcie z filozofii przekonania o możliwości wejścia w poznawczy kontakt z transcendencja-> Deleuze usuwa z filozofii wiarę, że filozofia jest w stanie dotrzeć do jakiejś zaświadomości-> nie jest to negacja Boga, to raczej odejście od dotychczasowego sposobu mówienia o Bogu w dotychczasowej filozofii.
niedostępność Boga dla myli [ odwrotnie do Hegla]
Deleuze nie zajmuje się żadną poza światową transcendencja ,ale to nie znaczy ze ograniczał sie do immanencji przyrody, do zainteresowań naukowców.
Filozofia Deleuze'a traktowana jestt czasami jako wyraz opętania przez Absolut
absolut ten nie staje sie przedmiotem filozofii Deleuze'a
ani tez filozofia Deleuze’a nie okazuje sie forma istnienia owego absolutu [ jak było u Hegla]
atrakcyjność delezue polega na tym, że nie używa on pojęć teologicznych a mówi o rzeczach które dotychczas mieściły sie w kompetencjach teologii.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz